Trygghamna – Historia i Natura 

Trygghamna to zatoka położona na zachodnim wybrzeżu Isfjorden, a jej nazwa oznacza bezpieczną przystań. Odnosi się do osłoniętej od wiatrów zatoki, która od XVII wieku dawała schronienie wielorybnikom wpływającym w głąb fiordów Spitsbergenu w poszukiwaniu waleni.

Znajdują się tu pozostałości zabudowań, groby oraz piece do wytapiania tłuszczu,  które niegdyś służyły do pozyskiwania oleju. Te relikty przeszłości w połączeniu z dziką, nietkniętą przyrodą tworzą wyjątkowy kontrast, idealny do fotografii krajobrazowej i dokumentalnej. Dodatkowo, miejsce to było również używane przez traperów, którzy w późniejszych latach przybywali tu dość licznie.

Nad Trygghamną wznosi się zielony szczyt Alkhornet, charakterystyczny punkt orientacyjny podczas żeglugi przez Isfjorden. Góra i tundra u jej podnóża swoją bujną roślinność zawdzięcza dużej ilość nawozu w postaci ptasiego guano, wapiennemu podłożu oraz południowemu nachyleniu terenu. Na skałach Alkhornet gniazdują gęsi, a na klifie znajdują się kolonie wydrzyków arktycznych, mew trójpalczastych i  mew lodowych. Z uwagi na liczne kolonie ptactwa, występują tu także duże skupiska lisów polarnych. Widuje się również foki i renifery, a przy odrobinie szczęścia można zobaczyć niedźwiedzie polarne, które pojawiają się na okolicznych stokach w poszukiwaniu pożywienia. Przyroda wokół zatoki tętni życiem, co sprawia, że jest to doskonałe miejsce do obserwowania dzikiej przyrody.

Po zejściu na ląd wybierzemy się na krótki trekking, prowadzący przez tundrę i skaliste wzgórza, z których rozciąga się zapierający dech w piersiach widok na fiordy i otaczające szczyty. Spacerując po tych terenach, będziemy mogli poczuć surowość i odosobnienie Arktyki, jednocześnie chłonąc jej dzikie piękno. Krajobrazy zmieniają się dynamicznie w zależności od warunków pogodowych – surowe skały, lodowce w oddali i nieruchome wody fiordu tworzą niesamowite wrażenie. 

• Borebukta 

Dzisiejsza trasa prowadzi do zatoki Borebukta, słynącej z obecności ogromnej ilości zwierząt, w tym ostatnio odbudowanej kolonii morsów.

Do rodzaju morsowatych należy obecnie tylko jeden gatunek, występujący właśnie u wybrzeży Oceanu Arktycznego. Morsy można zaobserwować wylegujące się na krze lodowej lub zgrabnie, jak na swoje opasłe cielsko, wynurzające i zanurzające się w wodzie. Ważą one od 800 do nawet 1800 kilogramów i mierzą do 3,5 metra, zaś kły mogą mieć do jednego metra długości i posiadają je dorosłe osobniki obu płci.

Charakterystyczne ciosy tego gatunku służą do walk między samcami, ustanawianiu hierarchii w stadzie, a także jako pomoc do wspinania się na lód i kotwiczenia podczas snu. Morsy na zachodnim Spitsbergenie to, na ogół, niezainteresowane obecnością człowieka samce. W przeciwieństwie do samców, samice, których największe kolonie znajdują się na Ziemi Franciszka Józefa i wschodnim Svalbardzie, często są bardzo terytorialne i mogą być niebezpieczne… 

Nasze spotkanie z morsami zacznie się od podpłynięcia do plaży, na której zwierzęta te najczęściej się grupują. Z pontonu będziemy podglądać, jak morsy leniwie wylegują się na piaszczystych brzegach, odpoczywając po intensywnych nurkowaniach w poszukiwaniu pożywienia. Ich skupiska składają się z 10- 30 osobników, co sprawia, że widok jest naprawdę imponujący.  Przy sprzyjających warunkach desantujemy się na plażę, aby obserwować je z bezpiecznej odległości i nie zakłócać ich spokoju.

Dieta morsów opiera się głównie na małżach, rybach oraz innych stworzeniach żyjących w oceanicznych głębinach. Tropiąc je, morsy używają swoich wibrysów (wąsów). Chociaż ci arktyczni giganci nie poruszają się zbyt szybko na lądzie, w wodzie potrafią osiągnąć prędkość nawet do 35 km/h. Mając wysoką zawartość krwi w organizmie i wyjątkowo duże czerwone krwinki, dzięki czemu są dobrze przystosowane do nurkowania.

Zatoka, otoczona dwoma imponującymi lodowcami: Nansenbreen i Borebreen, zachwyca swoim majestatem i dzikością. Dwa potężne lodowce wznoszą się wysoko nad krystalicznie czystymi wodami zatoki, tworząc spektakularne tło. Gdy światło słoneczne odbija się od lodowych brył, powstaje wyjątkowy spektakl kolorów – od intensywnych odcieni niebieskiego po jasne biele, które sprawiają, że każdy zakątek Borebukty tchnie magią. Niesamowite dźwięki pękającego lodu i cielącego się lodowca, wywołują dreszcz emocji u każdego, kto się tutaj znajdzie.

• Nordfjorden 

Nordfjorden, położony w północnej części Isfjorden jest jednym z bardziej malowniczych i zróżnicowanych obszarów archipelagu Svalbardu. Fiord otoczony jest przez liczne lodowce, zaś najbardziej imponującym z nich jest lodowiec Sveabreen, którego potężna, niebieska ściana lodu góruje nad zakotwiczonym jachtem. W ciepłych miesiącach letnich można być świadkiem procesu cielenia się lodowca, gdy wielkie kawałki lodu z hukiem odrywają się i wpadają do fiordu. Dopływając do Sveabreen trzeba kluczyć między druzgotem lodowym i growlerami, co dodaje wyprawie nuty arktycznej przygody. 

Otaczające Nordfjorden pasma górskie wznoszą się pionowo. Surowe i postrzępione grzbiety nawet latem bywają pokryte śniegiem. Monumentalne szczyty nadają krajobrazowi wyjątkowej surowości. U ich podnóży rozciąga się tundra, po której wędrują stada reniferów, a klify stanowią dom dla tysięcy ptaków. Szczególną uwagę przyciągają kolonie nurzyków i mew trójpalczastych, które gniazdują na półkach skalnych, tworząc charakterystyczne dla Arktyki „ptasie miasta”. 

Wody Nordfjorden tętnią życiem, szczególnie w miesiącach letnich. Można tu spotkać foki, które leniwie dryfują na krach lodowych, odpoczywając po długich polowaniach. Przy odrobinie szczęścia, u stóp lodowców pojawiają się stada wali białych –  przyjaznych ssaków, które niekiedy zbliżają się na tyle, że można je podziwiać z bliska. 

Jednym z kluczowych atutów Nordfjorden jest jego odizolowanie od głównej arterii Isfjordu i dzikość. Choć Svalbard staje się coraz bardziej dostępny dla turystów, Nordfjorden pozostaje miejscem, gdzie można poczuć charakterystyczne dla Arktyki wyobcowanie. Otoczenie fiordu tworzy wyjątkowe warunki dla miłośników przyrody, oferując możliwość trekkingu po surowej tundrze, zbliżania się do lodowców oraz obserwacji magicznych krajobrazów. To miejsce, gdzie poczucie wyobcowania i potęgi natury staje się niezapomnianym doświadczeniem. 

• Billefjorden – Pyramiden 

Celem dzisiejszego dnia jest lodowiec Nordenskiöld, który wpada do fiordu w Adolfbukta. Odcienie błękitu, granatu i bieli lodu kontrastują z głębokimi, ciemnymi wodami zatoki, tworząc scenerię, która wydaje się surrealistyczna. 

Podczas rejsu wzdłuż lodowca spotkać można niekiedy foki, które odpoczywają na lodowych bryłach i krach. Zobaczyć tu można także renifery, spokojnie pasące się wśród tundry porastającej granice fiordu oraz lisy polarne przemykające w poszukiwaniu pożywienia. Na skałach i wzniesieniach ponad brzegiem, gniazdują nurzyki, edredony i mewy arktyczne. Ich obecność dodaje życia i kolorytu surowemu krajobrazowi  Arktyki. 

Trekking na lodowiec Nordenskiöldbreen to wyjątkowa okazja, by z bliska podziwiać fascynujący świat lodowych formacji – od delikatnych, błękitnych łuków lodu po głębokie, imponujące szczeliny. Każdy krok na tej surowej, lodowej powierzchni ukazuje zróżnicowanie struktur i odcieni, które zmieniają się w zależności od światła i kształtu lodowca, a także daje poczucie prawdziwej bliskości z potęgą arktycznej natury.  Na kotwicy w Adolfbukta spędzimy czas otoczeni ciszą, pośród pomruków lodu i szumu płynących wodospadów. 

W Billefjorden odwiedzimy również jedno z najbardziej niezwykłych miejsc na Spitsbergenie –Pyramiden –  osadę – muzeum, która dziś jest niemal nietknięta przez czas, a jednocześnie praktycznie całkowicie opuszczona przez ludzi, gdzie historia i surowa natura Arktyki tworzą wyjątkowy, niemal surrealistyczny krajobraz. Osada nazwana została na cześć pobliskiej góry o charakterystycznym piramidalnym kształcie. 

Pyramiden była radziecką osadą górniczą, założona przez Szwedów w 1910 roku, a w 1927 roku została sprzedana ZSRR. W czasach świetności mieszkało tu ponad 1000 osób. Miasteczko było w pełni samowystarczalne, a sowieckie władze dbały o to, aby życie w nim przypominało socjalistyczny raj. Znajdowały się tu szkoła, szpital, dwupiętrowy basen, kryte boisko, kino, biblioteka, sala koncertowa, hotel czy helipad.

Kiedy zaprzestano wydobywać węgiel w 1998 roku, miasto ewakuowano w pośpiechu, bez zbędnego bagażu… w biurach walają się notatki, w magazynach części zapasowe, a na stołach stoją butelki po wódce i paczki papierosów, uschły kwiaty w doniczkach i tylko nadal stoi głowa Lenina zwrócona w kierunku lodowca Nordenskiöld. 

Natura szybko upomniała się tutaj o swoje, i wszędzie, nawet w budynkach, można zaobserwować dzikie zwierzęta i arktyczną roślinność. W okolicy przechadzają się renifery, lisy polarne i ogromna ilość ptactwa, a  także niedźwiedzie polarne, które czasami zapuszczają się do osady. Z tego względu będziemy pod stałą ochroną uzbrojonego przewodnika, aby zapewnić bezpieczeństwo podczas eksploracji.

• Sassenfjorden – Tempelfjorden 

Po wypłynięciu z Adventfjordu pożeglujemy wgłąb Isfjorden, największego fiordu na Spitsbergenie. Skierujemy się do Tempelfjorden, znanego również jako „Arktyczna Świątynia”. Fiord jest jednym z najbardziej malowniczych i urzekających zakątków Spitsbergenu. 

Podobnie jak w innych miejscach na Svalbardzie, twarde, permskie węglany tworzą strome urwiska na zboczach gór, które w wyniku erozji przyjmują formy przypominające wieże. Jednym z najpiękniejszych szczytów jest właśnie Tempelfjellet – „Góra Świątynna”, znajdująca się po północnej stronie fiordu.

Po dotarciu do Tempelfjorden, przygotujemy się na eksplorację jego naturalnych skarbów. Czas spędzimy zarówno na pokładzie jachtu wypatrując odwiedzających te okolice wielorybów i niedźwiedzi polarnych, jak i w bezpośrednim kontakcie z przyrodą, podczas desantu i trekkingu na lodowiec Tunabreen, gdzie przy odrobinie szczęścia zaobserwujemy renifery i lisy polarne. Każdy krok w tym surowym terenie będzie niezapomnianym doświadczeniem, które łączy nas z potęgą natury. 

W rejonie Tempelfjorden-Sassenfjorden znajdują się skalne klify, będące siedliskiem licznych gatunków ptaków morskich. Klify Diabasodden na południowej stronie Tempelfjorden są łatwo dostępne i stanowią dobry punkt do obserwacji przyrody. Gniazdują tu alczyki i maskonury, a w pobliżu można spotkać lisy polarne i renifery. Chociaż obecność niedźwiedzi polarnych tak blisko Longyearbyen może wydawać się mało prawdopodobna, to spotkanie z nimi w tej okolicy, ze względu na płaską linię brzegową, nie należy do rzadkości.

W zaciszu wód przybrzeżnych Tempelfjorden zdarza się spotkać z licznymi stadami białuch arktycznych. Nazywane są „kanarkami morza”, gdyż są niezwykle aktywne i głośne pod wodą, wydając różnorodne dźwięki, takie jak gwizdy i świsty, które można usłyszeć nawet na powierzchni – wbrew pozorom cisza Arktyki jest pełna ich melodii. Przy spotkaniu stada wyłączymy silniki i będziemy spokojnie dryfować  podziwiając te niezwykłe ssaki w ich naturalnym środowisku.